Jakie są wady i zalety czynników chłodniczych R32 i R410A. Czy pompy z tymi czynnikami są bezpieczniejsze?

Czynnik chłodniczy to istotny element zapewniający pompie ciepła określoną wydajność. Jednymi z powszechnie stosowanych są czynniki takie, jak R32 i R410A. Czym się charakteryzują, jak wpływają na bezpieczeństwo urządzeń i czy takie syntetyczne czynniki będą w przyszłości akceptowane przez Unię Europejską?

Czynniki chÅ‚odnicze R32 i R410A – co warto o nich wiedzieć?

Do tej pory najczęściej wykorzystywanym czynnikiem chłodniczym w pompach ciepła był syntetyczny R410A. Występujący także w systemach klimatyzacyjnych, zastąpił wycofany już czynnik R22 (o bardzo wysokim potencjalne niszczenia warstwy ozonowej). Powstał z mieszaniny czynników R125 oraz R32.

Czynnik R410A może pracować w zakresie od -70 do 40 stopni Celsjusza. Jest substancją niepalną i niewybuchową, dość bezpieczną dla człowieka, jednak bezpośredni kontakt ze skórą może prowadzić do głębokiego odmrożenia i podobnych uszkodzeń tkanek.

Czynnik chłodniczy R32 jest z kolei substancją o nieco niższym wskaźniku GWP (Global Warming Potential), określającym potencjalny wpływ danej substancji na globalny efekt cieplarniany. W odróżnieniu od R410A, którego wskaźnik wynosi aż 2088, R32 osiąga zaledwie 675.

Czynnik R32 jest zdolny do samozapÅ‚onu dopiero w temperaturze osiÄ…gajÄ…cej poziom powyżej 600 stopni Celsjusza, co czyni go bardzo bezpiecznym w użytkowaniu – ewentualne wyÅ‚adowania elektryczne zwiÄ…zane z pracÄ… systemu (na przykÅ‚ad dziaÅ‚anie przeÅ‚Ä…czników) również nie sÄ… w stanie wywoÅ‚ać zapÅ‚onu.

Wady i zalety czynników R32 i R410A

Do najwiÄ™kszych zalet czynnika R410A należy Å‚atwość jego użycia – jako substancja stabilna, która nie ulega zapÅ‚onowi, zapewnia wysoki poziom bezpieczeÅ„stwa w trakcie stosowania. Nadaje siÄ™ ponadto do wykorzystania w systemach wiÄ™kszych rozmiarów (VRF).

Niestety, wad czynnika R410A jest już znacznie wiÄ™cej. Główny problem stanowi wspomniany wskaźnik GWP. MówiÄ…c jak najproÅ›ciej, każdy punkt wskaźnika dla tego czynnika odpowiada za „wprowadzenie” do atmosfery równowartoÅ›ci jednego kilograma dwutlenku wÄ™gla. Jeżeli zatem GWP dla R410A wynosi 2088, oznacza to ponad 2 tony (!) dwutlenku wÄ™gla wypuszczonego do atmosfery (na każdy kilogram czynnika).

Czynnik chłodniczy R32 jest stanowczo bardziej przyjazny dla środowiska. Nie tylko ważny jest w tym miejscu znacznie niższy wskaźnik GWP, ale też potwierdzona, lepsza wydajność energetyczna systemów, w których pracuje (dzięki właściwościom termodynamicznym R32).

Pewną wadą czynnika R32 jest ograniczona możliwość wykorzystywania go w dużych systemach. Maksymalne napełnienie instalacji tym czynnikiem nie może przekroczyć 60 kilogramów, zatem nie jest on możliwy do zastosowania w przypadku przemysłowych czy ogólnie mówiąc, rozbudowanych systemów.

Czy Unia Europejska zakaże używania czynnika R410A i R32?

Polityka klimatyczna Wspólnoty jest jasna i w ostatnich latach przybiera konkretny format. Objęła także kwestię czynników chłodniczych.

Zgodnie z przyjętym na początku 2023 roku rozporządzeniem, Unia Europejska dążyć będzie do stopniowego wycofania czynników syntetycznych (f-gazowych) z pomp ciepła (co nie oznacza oczywiście rezygnacji z samych pomp!).

Już od 2025 roku czynniki o wskaźniku GWP powyżej 750 nie będą mogły być używane w nowych pompach ciepła (zakaz nie obejmuje zatem już wyprodukowanych i używanych urządzeń). To ostatecznie eliminuje stosowanie czynnika R410A.

O ile nowe przepisy nie obejmujÄ… czynnika R32, traktowanego nadal jako ekologiczny i wydajny, Unia Europejska zaleca stopniowe przechodzenie na substancje naturalne, do których zalicza siÄ™ czynnik R290 – czyli propan. Pozwoli to jeszcze efektywniej dbać o Å›rodowisko naturalne i ograniczyć wpÅ‚yw technologii na zwiÄ™kszenie efektu cieplarnianego.